Cuộc sống

Đá cá chọi cá

August 19, 2020

145

Cá chọi (hay còn gọi là cá đá, cá xiêm, cá beta) có danh pháp khoa học là Betta splendens. Tên tiếng Anh là Siamese fighting fish còn được gọi là “beta fish” hoặc “betta”. Đây là một trong những loại cá cảnh đẹp và dễ nuôi nhất.

Cá chọi có rất nhiều ở Việt Nam trong dân gian, và cũng dễ dàng tìm mua ngay cả ở những thành phố lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh. Những năm gần đây, việc kinh doanh, nhân giống và phong trào chơi cá chọi khá phát triển.

Chọn cá chọi nuôi làm cảnh có lẽ là giải pháp thích hợp và dễ dàng cho những người yêu thiên nhiên, chim cá … đang sinh sống ở thành phố. Vì nuôi cá chọi chỉ cần không gian rất nhỏ (có thể nuôi trong lọ, thậm chí trong chai thủy tinh cũ), không cần máy sục khí và lượng thức ăn cũng rất ít, chất thải ít. Vài ngày, thậm chí cả tuần mới cần thay nước một lần. Cá rất khỏe, dễ sống.

Giá bán một con cá chọi trống hiện nay (năm 2019, ở các tiệm cá cảnh khoảng 25 – 50.000 đồng/con – tùy theo chủng loại. Cũng có những loại cá dạng quý hiếm, đặc biệt có thể đắt hơn. Tuy nhiên nếu mua từ những người bán dạo trên vỉa hè, thì chỉ khoảng 15-20.000 đồng/con.

Cá chọi thường được nuôi riêng mỗi con trong một lọ. Vì nếu nuôi chung (cá trống) thì chúng sẽ đá nhau! Mỗi lần để hai lọ cá gần nhau, hai con cá nhìn thấy nhau liền xù đuôi, dương oai diễu võ trông rất hấp dẫn. Mà ta cũng có thể cho chúng chọi nhau luôn!

Cá chọi khá dạn, nuôi lâu ngày nó có thể nhận biết chủ. Mỗi lần cho ăn hay lại gần nhìn, sờ tay vào thành lọ, hay thậm chì sờ cả vào mình cá, con cá cứ quấn quít, bơi vòng vòng … rất dễ thương. Thi thoảng, nó xù bộ đuôi căng phồng như một lá cờ, nhìn rất đẹp.

Nếu hồ cá để ngoài trời, có ánh sáng nhiều, thì có thể thả thêm vài cộng bèo, hồ cá sẽ càng đẹp, sinh động. Nhưng nhớ tránh tuyệt đối không để ánh sáng mặt trời trực tiếp chiếu vào hồ, vì nước trong hồ sẽ nóng, cá sẽ chết.

Với một hũ thức ăn cá bán ở tiệm cá cảnh giá khoảng 5.000 đồng, ta có thể nuôi sống một con cá chọi trong nhiều tháng, mỗi lần chỉ cần cho khoảng 7, 8 hột thôi, không hơn.

Lưu ý: Nếu cho thức ăn nhiều quá cá sẽ ăn không hết, thức ăn đọng lại trong bình sẽ bị thối, làm đục nước. Kinh nghiệm là cho lượng thức ăn vừa đủ, cá ăn hết trong vòng 10 phút là OK nhất. Khi hũ thức ăn để lâu quá có thể bị mất mùi, mục nát … thì nên bỏ, mua hũ khác. Thậm chí nếu đi đâu xa, có thể bỏ đói cá cả tuần vẫn không hề hấn gì. Đó là những ưu điểm hơn hẳn của việc nuôi cá chọi so với những loài cá khác.

Nhiều người trước khi đi vắng nhiều ngày đã sai lầm khi đổ rất nhiều thức ăn vào hồ nuôi cá, với quan niệm cho rằng cá sẽ ăn dần trong nhiều ngày, không bị chết đói. Nhưng thật chất đó chính là “đánh thuốc độc” để “giết” những chú cá cưng của mình vậy. Vì cá sẽ chỉ ăn được một phần rất nhỏ lượng thức ăn khổng lồ đó. Chỉ sau 24h, số thức ăn còn lại sẽ bắt đầu thối rữa, làm ô nhiễm toàn bộ nước trong hồ. Do sống trong nước đã bị ô nhiễm, cá sẽ chết trong vòng 24h sau đó.

Lại nói thêm một chút về nước nuôi cá. Nếu là nước máy, quý vị nên hứng vào một cái thau, “phơi” trong khoảng 1-2 ngày cho bay hết chất clo trong nước trước khi thả cá vào. Còn nước mưa, hay nước hứng từ bình máy lạnh thì … vô tư. Nói chung, hễ khi nào thấy nước trong bình nuôi cá bị đục (nhiều khi do bỏ quá nhiều thức ăn, cá ăn không hết) thì nên thay nước. Còn nếu nước còn trong, cá nhanh nhẹn khỏe mình thì cứ an tâm, không nhất thiết phải thay nước.

Nên lưu ý nói “thay nước” không có nghĩa là chúng ta đổ hết nước cũ đi, thay 100% nước mới vào. Nếu làm như vậy có thể cá sẽ chết vì shock môi trường sống do thay đổi quá đột ngột. Mà mỗi lần chỉ nên thay tối đa khoảng 50% lượng nước đang có trong chậu/bể cá thôi.

Cách thay nước hồ cá nhỏ:

1. Trước hết, dùng miếng giẻ rửa chén sạch lau nhẹ vào thành hồ, làm sạch rong rêu đang phát triển, bám vào thành.

2. Dùng một ống nhựa mềm thò 1 đầu vào hồ, rồi dùng miệng hút nhẹ một cái tạo áp xuất hút để nước theo ống thoát ra ngoài. Rà đầu ống hút sạch phần cặn (phân cá) dưới đáy hồ, sau đó hút đều trong hồ.

3. Sau khi hút được khoảng 50% nước cũ trong hồ, thì thay nước sạch bù vào. Nói chung trong khoảng 7-10 ngày nên thay nước 1 lần. Dù có thể là nước vẫn trong, nhưng đã bị nhiễm những chất thải từ cơ thể cá.

Tóm gọn là mọi người nam hay nữ, độ tuổi nào cũng đều có thể nuôi được cá chọi.

Ghi chú: nuôi cá bảy màu cũng có thể tương tự như vậy, ngoại trừ là thể tích hồ cá phải lớn hơn.

* Dưới đây là một số thông tin tham khảo:

Cá chọi có nguồn gốc từ Thái Lan, bán đảo Mã Lai và Cambodia với tên gọi theo tiếng địa phương lần lượt là pla-kad, ikan bettah và trey krem. (Bản thân tên tiếng Anh cũng nói lên nguồn gốc xuất xứ của nó: Siamese fighting fish – cá chọi Thái).

Cá chọi trưởng thành dài khoảng 6cm (có một số giống dài 8cm). Gần đây người ta còn lai tạo được những giống cá chọi khổng lồ (gaint bettas) dài trên 8cm. Được biết đến như một loài cá cảnh có màu sắc sặc sỡ với bộ vây chảy dài tuyệt đẹp nhưng màu sắc tự nhiên cá chọi hoang dã chỉ là màu xanh lá cây xỉn (dull green) và màu nâu, ngoài ra bộ vây của cá chọi hoang dã tương đối ngắn.

Tuy nhiên do quá trình lai tạo chúng ngày càng có màu sắc sặc sỡ và bộ vây dài hơn. Ví dụ như những các giống cá chọi: Veiltail, Delta, Superdelta, Halfmoon…

HÔ HẤP:

Giống như các loài thuộc họ Osphronemidae và tất cả thành viên của chi Betta, cá chọi có một cơ quan phức tạp trên đầu cho phép chúng lấy oxy trực tiếp từ không khí, bổ sung cho nguồn oxy hấp thu bằng mang ở dưới nước. Nếu không tiếp xúc được với mặt nước, cá chọi sẽ bị “chết đuối”.

THỨC ĂN:

Cá chọi là loài ăn thịt, cấu tạo miệng của chúng hếch lên trên là phù hợp cho việc kiếm ăn trên bề mặt.

Trong tự nhiên, cá chọi chủ yếu ăn zooplankton (1 loài phiêu sinh ), bọ gậy (loăng quăng) và một số ấu trùng của côn trùng khác. Nếu nguồn thức ăn dồi dào, cá chọi sẽ sống lâu hơn, màu sắc sặc sỡ hơn, các vây bị rách sẽ liền nhanh chóng.

Người nuôi cá chọi thường cho ăn thức ăn sống như giun đỏ, các viên thức ăn được trộn từ Thịt tôm băm nhuyễn, thịt cá, tôm ngâm nước muối, đỉa hút máu, và vitamin

Tuyệt đối không được cho chúng ăn thức ăn từ thực vật như viên thức ăn có bột ngũ cốc, có thể chúng sẽ chết.

SINH SẢN:

Cá chọi giao phối theo một cách độc đáo được gọi là ép (hoặc quấn). Khi giao phối con đực quấn quanh con cái và ép chặt lại, mỗi lần như vậy con cái sẽ sinh ra 10 đến 41 trứng, ngay lập tức con đực sẽ phóng tinh trùng của mình vào mỗi qua trứng.

Sau khi sinh hết trứng người nuôi cá nên vớt cá chọi cái ra khỏi bể chứa, nếu không nó có thể sẽ ăn chỗ trứng vừa sinh ra.

Chỉ con đực mới có nhiệm vụ trông coi và chăm sóc trứng. Cá chọi đực sẽ làm một cái ổ bằng bọt khí oxy, khi giao phối nó sẽ nhặt từng quả trứng con cái sinh ra và đặt vào ổ bọt khí của nó. Nếu có quả trứng nào bị rơi xuống nước vì bọt khí vỡ cá chọi đực sẽ cẩn thận nhặt lại và cho vào một bọt khí mới.

Trứng được ấp trong 30 đến 40 giờ, khoảng 3-4 ngày sau sẽ nở hết. Con đực vẫn chăm sóc đàn con sau khi nở 2 ngày cho đến khi chúng tự bơi được. Cũng như chăm sóc trứng, trong thời gian này nếu có một con cá bột (cá con mới nở) bị chìm xuống dưới đáy bể nước, cá bố sẽ dùng miệng nhặt nó lên đặt lại vào ổ bọt khí.

MÀU SẮC:

Cá chọi từng được đặt biệt danh là “trang sức của Phương Đông” (The Jewel of the Orient) do màu sắc tuyệt đẹp của chúng qua nhiều quá trình lai tạo.

Trong tự nhiên khi bị kích động cá chọi mới nổi màu rực rỡ. Tuy nhiên quá trình lai tạo đã cho ra những giống cá chọi luôn có màu sắc mạnh mẽ như khi bị kích động.

Hiện nay cá chọi có màu sắc rất phong phú, chẳng hạn: đỏ, xanh lam, xanh lá, xanh ngọc, màu cam, vàng, trắng… Hầu hết chúng đều có nhiều màu sắc óng ánh và thay đổi màu theo góc nhìn hay cường độ ánh sáng. Ngoài ra người nuôi cá có thể tạo ra những màu ánh kim như đồng, vàng…

Thông thường cá đực mới được bày bán trong các cửa hàng vì màu sắc và bộ vây lộng lẫy của nó. Cá cái tuy có thể lai tạo được những cá thể màu sắc rực rỡ như cá đực nhưng bộ vây thì không thể sánh bằng con đực.

CÁC GIỐNG CÁ NỔI TIẾNG:

Những người lai tạo đã tạo ra một số giống cá chọi nổi tiếng sau (dựa vào hình dạng của vây):

Veiltail: vây đuôi rủ xuống và không đối xứng..

Crowntail: vây tưa.

Combtail: vây lược.

Half-moon: vây đuôi mở rộng đến 180 độ hoặc lớn hơn.

Short-finned fighting style: cá chọi chiến với bộ vây rất ngắn.

Double-tail: có 2 đuôi (vây đuôi đực chia làm 2 phần rõ ràng) và vây lưng khá dài.

Delta tail: vây đuôi mở rộng gần bằng Half-moon và sắc cạnh hơn.

Fantail: đuôi quạt.

HÀNH VI:

Khi muốn tuyên chiến hay đe dọa một cá thể khác, cá chọi thường bành 2 mang ra (có nơi gọi là xù mang) lúc đó trông nó thật uy nghi và dữ tợn. Kèm theo đó là hành vi căng vây và nghiêng người về phía đối phương, màu sắc có thể chuyển sang đen sậm ở phần đầu, bộ vây trở nên rực rỡ và lấp lánh.

Cá chọi thường tự đặt ra cho mình một lãnh thổ riêng ví dụ như một bụi cây thủy sinh hay một hốc đá nhỏ. Đôi khi sự sở hữu lãnh thổ ở mức rất cao, nó sẵn sàng đánh trả mọi kẻ xâm phạm.

Thông thường cá chọi đực hung hãn hơn cá cái. Cá chọi hung hãn đến mức độ xung đột với chính hình ảnh của nó ở trong gương, vì vậy tốt nhất bạn không nên để gương trong bể nuôi cá chọi, nó có thể bị tổn thương do “chiến đấu” với hình ảnh của mình trong gương.

Chính vì tính hung hãn mãnh liệt vốn có, cá chọi đã trở thành một trò tiêu khiển cho con người.

CÁ CHỌI TẠI VIỆT NAM:

Theo Hội chim cá cảnh TP. Hồ Chí Minh thì hàng năm doanh thu cá chọi xuất khẩu không dưới 200.000USD (số liệu năm 2007) Và hiện nay loại cá chọi Xiêm lai Việt đang có giá trị nhất trên thị trường cá chọi thế giới! Loại cá này đang được xem là “độc quyền” của vùng Đông Nam Á, nhất là Thái Lan và Việt Nam.

Ở miền Bắc, cá chọi được nuôi rất nhiều tại Nghi Tàm, quận Tây Hồ, Hà Nội.

—————-

Hãy cùng thưởng lãm vẻ đẹp của cá chọi: